PCIT Nedir?

Çocuğunuz 2-8 yaş arasında ise ve aşağıda verilen uyum ve davranışlarından bir veya birkaçını sergiliyorsa eğer;

• Otizm Spektrum Bozukluğu veya Atipik Otizm şüphesi ile psikiyatri kliniğine başvurmayı gerektiren davranışlar sergiliyorsa,
• Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğuna ilişkin tutum ve davranışlar sergiliyorsa,
• Bilerek ve isteyerek size karşı geliyor ve komutlarınızı yerine getirmemek için direnç gösteriyorsa,
• Bilerek ve isteyerek birine veya bir şeye zarar verecek nitelikte agresif davranışlar sergiliyorsa,
• Sıklıkla öfke nöbetleri geçiriyorsa,
• Yaşıtları veya yetişkinler ile iletişim ve etkileşim kurmakta zorlanıyor, sosyal ortamlarda oyun vb. faaliyetlere uyum sağlamakta zorlanıyorsa,
• Alt ıslatma vb. sorunlar gösteriyorsa,
• Okula, kreşe veya anaokulu vb. kurumlara gitmemek için evden veya sizden ayrılmaya direnç gösteriyorsa veya öğretmenlerinden okula uyum sağlamada zorluk çektiğine ilişkin şikayetler alıyorsanız,

Yukarıdaki sorunların bir veya birkaçını çocuğunuzda gözlemliyor iseniz…

• PCIT, uyum ve davranış sorunları olan küçük çocuklara (2-8 yaş) müdahalede etkili olduğu bilimsel olarak ispatlanmış ebeveyn temelli bir terapi yaklaşımıdır.
• PCIT’nin size ve çocuğunuza uygun terapi süreci olup olmadığının kararını siz ve terapistiniz birlikte alırsınız.
• Ebeveynler PCIT sürecinde terapinin ve müdahalenin tam merkezinde yer alırlar. Bu PCIT’yi diğer terapi uygulamalarından ayıran eşsiz bir özelliktir.
• PCIT, sürecinde ebeveynler öncelikle terapi sürecinin nasıl işleyeceği konusunda detaylı bir eğitimden geçirilirler. Ardından ebeveyn ve çocuk terapi odasına birlikte girmektedir ve ebeveyn almış olduğu eğitim doğrultusunda terapi sürecini yürütürken terapistler anlık olarak tek yönlü bir aynalı gözlem odasından süreci izler ve bir kulaklık/mikrofon aracılığıyla ebeveyni yönlendirirler. Böylece terapistin sağladığı anlık dönütlerle ebeveynler almış oldukları eğitimi pratiğe dönüştürerek terapi becerilerini üst düzeye çıkartarak çocuklarına yardımcı olmanın en iyi yollarını öğrenirler.
• PCIT, iki aşamalı bir terapi uygulamasıdır. Terapinin ilk aşaması, ebeveyn ve çocuk arasındaki iletişim ve etkileşimin geliştirilmesine odaklanan spesifik terapi becerilerinin öğrenilmesini içermektedir. CDI (Child Direction Interaction) olarak adlandırılan bu seanslarda ebeveynler belirlenen uzmanlık kriterlerine ulaşıncaya kadar terapist desteği almaya devam etmektedirler.
• Terapinin ikinci aşaması ise çocukta uyum becerilerinin geliştirilmesini ve ebeveynlerde özellikle pozitif ebeveynlik becerilerinin güçlendirilmesini amaçlayan ve PDI (Parent Diretion Interaction) olarak adlandırılan aşamadır. Bu aşamada ebeveynlere çocuklarına etkili komut verme becerileri öğretilirken bir yandan da çocuğun bu etkili komutlar karşısındaki tepkilerine ebeveynlerin pozitif tepkilerinin ne ve nasıl olması gerektiği öğretilir ve seanslar boyunca bu becerilerin güçlendirilmesi için ebeveynlere koçluk desteği sağlanır.
• PCIT çocuklarda olumlu benlik algısı, özgüven ve sosyal iletişim/beceri vb. kazanımını desteklerken ebeveynlerde pozitif ebeveynlik becerilerinin geliştirilmesi ve ebeveynlik stresinin azaltılmasında etkisi kanıtlanmış bir terapi uygulamasıdır.

PCIT’de terapinin ilk aşaması ile ulaşılması beklenen temel hedefler aşağıdaki gibidir:

• Otizmli çocuklarda sosyal iletişim ve etkileşim becerilerinin geliştirilmesi,
• Otizmli çocuklarda konuşma ve kendini ifade etme becerilerinin geliştirilmesi
• Otizmli çocuklarda göz temasının artırılması ve ekolali vb. davranışların elimine edilmesi
• Öfke nöbetlerinin sıklığı, şiddeti ve/veya süresinde azalma
• Aşırı hareketlilik ve dürtüsellik düzeyinde azalma
• Dikkat çekmek için başvurulan istenmedik davranışlarda azalma (sızlanmalar gibi)
• Ebeveynlerine güven ve bağlılık duygularının artması
• Dikkat süresinin artması
• Benlik saygısı ve özgüvenin artması
• Pro-sosyal davranışların artması (paylaşmak ve sırayla almak gibi)

PCIT’de terapinin ikinci aşaması ile ulaşılması beklenen temel hedefler aşağıdaki gibidir:

PCIT’de terapinin ikinci aşaması ebeveynlere etkili disiplin yaklaşımlarının öğretilmesini amaçlamaktadır. Böylece pozitif ebeveynlik becerileri güçlendirilen ebeveynlerin çocuklarındaki zorlu davranışları ve uyum problemlerini yönetme noktasında kendine güvenen, sakin ve tutarlı ebeveyn davranışlarının ortaya çıkarılması sağlanmaktadır.
Pozitif ebeveynlik becerileri, çocukların komutlara ve ev kurallarına uymasına ve toplum içinde uygun sosyal davranışlar sergilemelerine yönelik etkililiği bilimsel olarak ispatlanmış stratejilerin ebeveynlere uzmanlık düzeyinde öğretilmesini sağlanmaktadır.

• Otizmli çocuklarda komutları anlama ve yerine getirme becerilerinin geliştirilmesi,
• Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite gösteren çocuklarda dürtüselliğin azalması ve uyum becerilerinin güçlenmesi
• Agresif davranışın sıklığı, şiddeti ve/veya süresinde azaltılması,
• Ebeveynlere veya yetişkinlere yönelik karşıt gelme içerikli davranışların azalması veya ortadan kaldırılması
• Yetişkinlerin makul isteklerine uyumun artması
• Ev kurallarına uyumun artması
• Toplumsal olarak istendik nitelikli davranışların artması
• Ebeveynlik stresinin azalması
• Pozitif ebeveynlik becerilerinin güçlendirilmesi

PCIT’de terapi süresi için kesin bir sınır olmasa da düzenli ve devamlı katılımın yanı sıra ev ödevi uygulamalarının kararlılıkla yapılması sonucunda, 12-20 seans (3-5 ay) içinde bütün süreç tamamlanabilir. Terapi sürecinin her iki aşaması için belirlenmiş özel becerileri ustalıkla kullanmaya başladığınızda ve çocuğunuzun yıkıcı ve zorlu davranışlarını değerlendirdiğiniz standart ölçme araçlarından klinik kesme noktasının altında yoğunluğa ulaştığınızda terapi süreciniz başarıyla tamamlanmış demektir!